خط اقتصادی

نقش راهبردی قرارگاه خاتم در خودکفایی انرژی

در سال‌های اخیر، با تشدید فشارهای خارجی و تحریم‌های گسترده بر صنایع حیاتی کشور، نگاه‌ها بیش از هر زمان دیگری به ظرفیت‌های داخلی معطوف شد. در این میان، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به‌عنوان بازوی مهندسی و اجرایی نظام جمهوری اسلامی، نقشی راهبردی در حفظ پایداری تولید انرژی ایفا کرده است.

قرارگاه در قالب هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی با طراحی، ساخت و راه‌اندازی پروژه‌های عظیم پالایشگاهی، خطوط انتقال و مجتمع‌های پتروشیمی، بخش قابل‌توجهی از بار توسعه و خودکفایی کشور را بر دوش گرفته است.

روایت سردار عابد از چشم‌انداز سازندگی ملی

به گفته‌ سردار عابد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)، مسیر فعلی این مجموعه تنها یک فعالیت صنعتی نیست، بلکه ادامه‌ منطقی جهاد سازندگی در میدان انرژی است: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) در صنعت نفت و گاز نه‌تنها پروژه اجرا می‌کند، بلکه بنیان خودکفایی را تثبیت می‌نماید. امروز هر واحد تولیدی که

توسط فرزندان این ملت راه‌اندازی می‌شود، نشانه‌ای از عبور از تحریم و گامی در مسیر استقلال انرژی کشور است.

او با اشاره به سیاست راهبردی «درون‌زایی و برون‌نگری» در فعالیت‌های قرارگاه افزود: ما در قرارگاه با تکیه بر دانش مهندسی ایرانی، بسیاری از فناوری‌های کلیدی را بومی کرده‌ایم؛ از طراحی پالایشگاه‌های میعانات گازی گرفته تا توسعه خطوط لوله و ساخت تجهیزات فرآیندی. امروز قرارگاه نه‌تنها مجری، بلکه شریک توسعه کشور است.

از پالایشگاه‌ها تا خطوط لوله؛ ستون‌های استوار خودکفایی

مطابق اسناد رسمی، هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) تاکنون اجرای ده‌ها پروژه راهبردی را در دستور کار داشته است؛ پروژه‌هایی که بخش مهمی از امنیت انرژی کشور را تضمین کرده‌اند.

در میان این پروژه‌ها، سهم تولید روزانه ۵۸ میلیون لیتر بنزین توسط مجموعه‌های تحقق یافته قرارگاه، معادل ۵۰ درصد از کل تولید کشور، نقطه‌ عطفی در خودکفایی سوخت ملی به‌شمار می‌رود.

این رقم، حاصل اجرای زنجیره‌ای از پروژه‌ها در پالایشگاه‌های مهم کشور است که طی آن، طراحی، تأمین تجهیزات و راه‌اندازی کامل توسط نیروهای داخلی و تحت مدیریت قرارگاه انجام شده است.

به بیان دیگر، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص) با اتکا به ظرفیت‌های فنی خود توانسته است وابستگی کشور به شرکت‌های خارجی را در این حوزه به‌طور چشمگیری کاهش دهد.

نگاهی به آینده هلدینگ نفت و گاز

در ادامه‌ همین مسیر، سیدحمید موسوی، جانشین هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)، با تأکید بر راهبرد توسعه‌ی هوشمندانه گفت: هدف ما صرفاً اجرای پروژه نیست، بلکه انتقال تجربه و دانش فنی به نسل آینده مهندسان ایرانی است. امروز با تکمیل حلقه اکتشاف تا پالایش، ایران در مسیر اقتدار انرژی قرار گرفته و قرارگاه نقش پیشران این مسیر را برعهده دارد.

او با اشاره به رویکرد جدید هلدینگ در مدیریت پروژه‌های انرژی افزود: در پروژه‌های اخیر، به‌ویژه در بخش پالایشگاه‌ها و طرح‌های گازی، استفاده از فناوری‌های داخلی و توسعه مهندسی معکوس موجب شده تا بیش از ۸۵ درصد تجهیزات از منابع ایرانی تأمین شود. این دستاورد، نشان‌دهنده بلوغ فنی مجموعه است.

از تحریم تا فرصت؛ روایت یک خودباوری ملی

تحریم‌های چند سال گذشته اگرچه محدودیت‌هایی ایجاد کرد، اما به تعبیر سردار عابد، تبدیل به فرصتی تاریخی برای جهش دانش فنی ایرانی شد.

در شرایطی که بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی کشور را ترک کردند، مهندسان جوان ما در قرارگاه توانستند پروژه‌هایی را که سال‌ها با حضور خارجی‌ها پیش می‌رفت، به‌تنهایی به سرانجام برسانند. این، نشانه بلوغ صنعتی ایران است.

در یکی از طرح‌های اخیر، تنها در بخش انتقال و نصب تجهیزات سنگین پالایشگاهی، بیش از ۱۲۰۰ قطعه با طراحی بومی ساخته شد که پیش‌تر از کشورهای اروپایی وارد می‌شد. این دستاورد، علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، زمینه اشتغال هزاران نیروی متخصص داخلی را فراهم کرد.

پیوند صنعت و جامعه؛ اثرات فراتر از آمار

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) تنها در پی اجرای پروژه‌های صنعتی نیست، بلکه توسعه متوازن را در دستور کار دارد. پروژه‌های نفت و گاز اجراشده توسط قرارگاه، به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته، باعث رونق اقتصادی و اجتماعی شده‌اند.

بر اساس گزارش رسمی، اجرای این پروژه‌ها در استان‌های جنوبی و غربی کشور منجر به اشتغال مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۶۵ هزار نفر شده است.

یکی از کارشناسان حاضر در پروژه‌های جنوب می‌گوید:

قرارگاه تنها سازنده نیست؛ یک مدرسه مهندسی و مدیریتی است که از دل آن نسل جدید مدیران فنی کشور بیرون می‌آید.

هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی؛ موتور محرک اقتصاد ملی

در چشم‌انداز ترسیم‌شده برای سال‌های آینده، هلدینگ نفت و گاز قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء(ص) قرار است با تمرکز بر پروژه‌های افزایش بهره‌وری انرژی، بهینه‌سازی تولید و توسعه زنجیره ارزش پتروشیمی مسیر رشد اقتصاد ملی را تقویت کند.

به گفته‌ موسوی: «ما به‌دنبال گسترش سهم ایران در بازارهای منطقه‌ای و جهانی انرژی هستیم. تحقق این هدف بدون استفاده از ظرفیت مهندسی داخلی ممکن نیست، و قرارگاه امروز این ظرفیت را در خود دارد.»

این رویکرد، علاوه بر ارتقای تولید، باعث شکل‌گیری زنجیره ارزش داخلی از استخراج تا صادرات فرآورده‌های نهایی خواهد شد؛ مسیری

که کشور را از صادرکننده خام‌فروش به بازیگر بزرگ صنعت انرژی بدل می‌سازد.

قرارگاه، روایت استمرار امید و سازندگی

در میانه میدان تحریم و فشار، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با تکیه بر دانش، ایمان و تجربه، پرچم خودکفایی را در صنعت انرژی کشور برافراشته است.

روایتی که از قلب پروژه‌ها تا مرزهای اقتصادی کشور امتداد یافته و امروز به نماد ایرانِ متکی‌برخود بدل شده است؛ ایرانی که با دستان فرزندانش، از خاک، سوخت، دانش و اراده، بنایی نو در توسعه ملی برپا کرده است.

قرارگاه خاتم؛ موتور بومی‌سازی و تداوم نفسِ انرژی ایران

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با هدایت ساختار هلدینگی نفت، گاز و پتروشیمی و اجرای پروژه‌های کلان؛ نقش محوری در خودکفایی و ثبات انرژی کشور یافته است.

از سازندگی به سیاست‌گذاری عملیاتی

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با اتکا به توان مهندسی و شبکه‌ای از شرکت‌های تخصصی، از مرز اجرای پروژه‌های عمرانی فراتر رفته و نقش راهبری در زنجیره ارزش انرژی کشور را برعهده گرفته است. سندهای فنی قرارگاه نشان می‌دهد که این مجموعه در حوزه‌های اکتشاف، حفاری، استخراج، پالایش، مخازن، صنایع پتروشیمی و خطوط انتقال حضور عملیاتی و مدیریتی گسترده‌ای دارد و هم‌زمان اقدامات مرتبط با خدمات هوایی و پشتیبانی مهندسی را نیز دنبال می‌کند.

ارقامِ شاخص؛ نمودِ خوداتکایی

• افزایش ظرفیت تولید بنزین به میزان ۵۸ میلیون لیتر روزانه – معادل بیش از ۵۰ درصد کل بنزین تولیدشده کشور.

• تولید گاز شیرین ۱۶۸ میلیون مترمکعب در روز – معادل ۱۸ درصد از تولید گاز کشور.

• تولید گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی ۲۲ میلیون لیتر در روز – معادل ۲۳ درصد تولید کل کشور.

• عملیات حفاری ۳۰۰ حلقه چاه نفت و گاز که ظرفیت تولید ۱۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز را به دنبال داشته است.

• ایجاد تأسیسات جمع‌آوری گازهای همراه (کاهش فلرینگ) با ظرفیت ۵۰۰ میلیون فوت مکعب در روز.

• احداث بیش از ۲۸۰ مخزن ذخیره استراتژیک با ظرفیت تجمیعی ۲۳ میلیون مترمکعب.

• اکتشاف میادین با اجرای بیش از ۳۲۰۰ کیلومترمربع لرزه‌نگاری سه‌بعدی و بیش از ۵۶۰۰ کیلومترمربع لرزه‌نگاری دو‌بعدی.

این ارقام، نمودارِ پیشروی قرارگاه در تکمیل حلقه‌های حیاتی زنجیره انرژی کشور را به روشنی نشان می‌دهد.

پالایشگاه ستاره خلیج فارس و نقطه‌گذاری صنعتی

پالایشگاه میعانات گازی «ستاره خلیج فارس» که در اسناد قرارگاه یکی از شاخص‌ترین پروژه‌ها معرفی شده، به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی قلمداد می‌شود. این پالایشگاه با ظرفیت عظیم، نقش محوری در تأمین فرآورده‌های سوختی و ارتقای استقلال سوخت کشور ایفا کرده است. اسناد تأکید دارند بخش اعظمی از طراحی، تأمین و اجرای تجهیزات در این مجموعه با استفاده از ظرفیت‌های داخلی صورت گرفته است – نکته‌ای که اهمیتِ بومی‌سازی دانش فنی را برجسته می‌سازد.

خطوط انتقال و امنیت صادراتی

قرارگاه در توسعه خطوط انتقال نیز حضور مؤثر دارد؛ از جمله خطوط حیاتی که مسیرهای صادرات و امنیت انرژی کشور را تقویت کرده‌اند. اسناد به طراحی و اجرای خطوط طولانی و سازه‌های انتقال اشاره دارند که در مجموع، توان انتقال و صادرات کشور را به شکلی پایدار ارتقا داده‌اند.

هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه خاتم موتور توسعه

«هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی» زیرمجموعه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به‌عنوان بازوی سرمایه‌گذار و توسعه‌گر راهبردی عمل می‌کند. این هلدینگ مأموریت دارد تا زنجیره ارزش نفت و گاز را از اکتشاف تا فرآورش و زنجیره پایین‌دستی تکمیل کند.

• تأکید بر مدیریت یکپارچه پروژه‌ها و ارتقای درصد بومی‌سازی تجهیزات و خدمات فنی قید شده است.

• نقش هلدینگ در هدایت سرمایه‌گذاری‌های مشترک، تأمین مالی پروژه‌ها و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیانِ داخلی برجسته شده است.

این رویکردها موجب شده قرارگاه از مجری صرف، به نقش یک بازیگر اقتصادی جامع در بخش انرژی ارتقا یابد.

سرمایه انسانی: مدرسه‌ای در میدان عمل

آموزش و به‌کارگیری نیروی فنی و مهندسی داخلی، ایجاد ظرفیت‌های پژوهشی و توسعه واحدهای طراحی و مهندسی بومی از محورهای مستمر فعالیت هستند. هزاران نیروی جوان ماهر در پروژه‌ها رشد یافته و در زنجیره تولید ملی تثبیت شده‌اند – امری که ضامن استمرار دانش فنی و اجرای پروژه‌های پیچیده در داخل کشور است.

محیط زیست و مدیریت منابع

یکی از نکات قابل توجه ، تلاش برای صیانت از منابع و کاهش اثرات زیست‌محیطی است: جمع‌آوری گازهای همراه (کاهش فلرینگ)، اجرای طرح‌های کنترل آلودگی و احداث مخازن ذخیره‌ای استراتژیک که همراه با استانداردهای عملیاتی پیگیری می‌شوند.

تولید، رفاه ملی و امنیت اقتصادی

افزایش تولید بنزین، گاز و فرآورده‌ها صرفاً یک دستاورد فنی نیست بلکه عنصری محوری در پایداری اقتصادی، کنترل قیمت و امنیت داخلی کشور است. تولید روزانه ۵۸ میلیون لیتر بنزین (بخشی از تولید مجموعی) به معنای کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد در برابر شوک‌های خارجی و تقویت توان معیشتی مردم است.

صدور خدمات فنی ـ مهندسی و دیپلماسی انرژی

قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص) ظرفیت صادرات خدمات مهندسی را دنبال می‌کند؛ هم در قالب پروژه‌های مشارکتی منطقه‌ای و هم در قالب قراردادهای فنی. این سنگ‌بنای اقتصادی علاوه‌بر درآمدزایی، نقش نرم‌قدرت ایران در منطقه را تقویت می‌کند.

«هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)» یک تصویر روشن و مستند از مسیر تحول قرارگاه ارائه می‌دهند: از سازندگی در عرصه‌های بحرانی تا راهبری زنجیره‌ ارزش انرژی در کشور. قرارگاه خاتم نه‌تنها یک مجری ملی است، بلکه با سازماندهی ساختار هلدینگی، بومی‌سازی فناوری، تربیت نیروی انسانی و مدیریت پروژه‌های راهبردی، به رکن بی‌بدیل خودکفایی و پایداری انرژی تبدیل شده است. این مسیر، هم برای امروز کشور نقش اجرایی دارد و هم برای فردا، نقشه راه توسعه صنعتی و انرژی ایران را رقم می‌زند.

معرفی ۲ دستاورد بزرگ قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبياء(ص) با اجراي پروژه‌هاي متعدد در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی توانسته است جايگاه مناسبي از نظر فني و اجرايي در اين حوزه مهم و راهبردي كشور كسب نماید. اين قرارگاه با استفاده از تجهيزات مدرن و قدرتمند و سازمان‌دهي گروه‌هاي مهندسي با مهارت‌ها و تخصص‌هاي مورد نياز در حوزه‌هاي بالادستی (لرزه‌نگاری و اكتشاف، حفاري خشکی و دریایی)، میان‌دستی (خطوط انتقال دریایی و خشکی) و پایین‌دستی (طراحي و اجراي پالايشگاه‌های نفت و گاز، پتروشیمی‏ و پتروپالایشگاه‌ها)، خدمات دریایی (ساخت و به‌کارگیری شناورها) و خدمات هوایی (خدمات پروازی و هلیکوپتری) در حال فعالیت می‌باشد.

اجراي پروژه‌هاي توسعه ميادين نفت و گاز، مديريت عمليات حفاري چاه‌هاي نفتي و گازي، تهيه طرح توسعه جامع (MDP) به منظور توسعه يك ميدان، تعمير و ساخت سكوهاي نفتي، طراحی و اجرای كارخانه‌هاي گاز و گاز مايع (NGL)، مجتمع‌های پتروشيمي و پتروپالایشگاهی، احداث تأسیسات یوتیلیتی و آفسایت، ايستگاه‌هاي تقويت فشار، مخازن LNG و LPG، اجراي پروژه‌هاي مخازن بزرگ نفت و فرآورده‌های نفتی، طراحي و احداث تأسيسات آبگير و آب‌شيرين‌كن، از مهم‌ترين اقدامات و توانايي‌هاي قرارگاه در اين حوزه مي‌باشد.

پالایشگاه ستاره خلیج فارس

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان و نخستین پالایشگاه طراحی‌شده بر اساس خوراک میعانات گازی کشور با ظرفیت پالایش ۳۶۰ هزار بشکه در روز در قالب سه فاز ۱۲۰ هزار بشکه‌ای با هدف تولید بنزین، گازوییل، گاز مایع و سوخت جت در ۲۵ کیلومتری غرب بندرعباس در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار احداث شده است.

احداث این پالایشگاه گرچه از سال ۱۳۸۵ و با مشارکت دو شرکت خارجی کلید خورد اما با تنگ شدن حلقه محاصره اقتصادی بر کشور، شرکت‌های خارجی به یکباره عرصه ساخت این پالایشگاه را خالی کردند؛ از این رو در اواخر سال ۸۹ اجرای این پروژه به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) واگذار گردید و این زمانی بود که طبق برنامه باید پالایشگاه مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت.

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) که خود در آن ایام اجرای فاز ۱۳، فازهای ۱۵ و ۱۶ و فازهای ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی را در دست اجرا داشت و به موضوع تهدید میعانات گازی و واردات بنزین کاملاً آگاه بود اجرای این پروژه‌ را بر عهده گرفت و فاز نخست آن را در اردیبهشت سال ۹۶ افتتاح نمود.

نگاه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به توان درون‌زای کشور و بومی‌سازی دانش فنی در این پروژه باعث شد تا ۶۷ درصد این ابرپروژه توسط مهندسی ایرانی به انجام برسد.

در بخش تأمین کالا نیز بیش از ۷۰ درصد کالاهای مورد نیاز پروژه در داخل کشور تولید شد و این امر گام مهمی در جهت خوداتکایی و ایجاد بارقه امید در بین تولیدکنندگان داخلی بود. همچنین ۱۰۰ درصد این پروژه در حوزه اجرا توسط نیروهای داخلی انجام شده که در مجموع می‌توان گفت میانگین سهم نیروهای داخلی در سه حوزه

مهندسی، تأمین کالا و اجرا در پروژه میعانات گازی ستاره خلیج فارس ۸۰ درصد می‌باشد.

این پروژه در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۷ و همزمان با جشن چهل‌سالگی انقلاب، به طور کامل افتتاح شد و با تولید روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین، سهم بزرگی در رفع نیاز کشور به این کالای راهبردی داشت و تهدید دائمی دشمنان نظام را در خصوص تحریم بنزین، برای همیشه از سر کشور دفع نمود.

تولید روزانه محصولات این پالایشگاه عبارت است از:

 ۴۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۵

 ۱۲ میلیون لیتر گازوييل سبك و سنگين

 بیش از ۳ میلیون لیتر سوخت جت

 بیش از ۴ میلیون لیتر گاز مایع (LPG)

 ۱۳۰ تن گوگرد جامد

 ۴۲۵ تن هيدروژن

پالایشگاه مهر خلیج فارس

طرح احداث پالایشگاه مهر خلیج فارس از دی ماه ۱۳۹۹ به همت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) آغاز شد. این طرح که در ۱۳ کیلومتری غرب بندرعباس و در جوار پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس قرار دارد با هدف تأمین فرآورده‌های سوختی به منظور بر طرف کردن نیازهای منطقه و توسعه زنجیره ارزش در پتروشیمی‌های پایین‌دستی تعریف شد.

ظرفیت روزانه این پالایشگاه ۱۲۰ هزار بشکه میعات گازی از میدان گازی پارس جنوبی است و قادر به تولید روزانه ۱۳ میلیون لیتر بنزین می‌باشد.

دستاوردهای اجرای طرح

• تولید پایدار فازهای گازی پارس جنوبی و مصرف کاندنسیت تولیدی فازهای پارس جنوبی

• ایجاد ارزش افزوده میعانات گازی تولیدی در پارس جنوبی

• جلوگیری از خام‌فروشی و تبدیل آن به فرآورده‌های باارزش‌تر و رونق صنایع مرتبط

• ایجاد اشتغال پایدار در کشور

• امکان تولید بنزین و نفت گاز با استاندارد یورو ۵ و کاهش آلودگی آلاینده‌های زیست‌محیطی

• بومی‌سازی دانش فنی ساخت پالایشگاههای میعانات گازی

• کاهش هزینه‌های جاری و افزایش تنوع محصولات و تکمیل زنجیره ارزش

• استفاده از ۹۰ درصد صنایع داخلی در تأمین کالا

• تحریم‌ناپذیری فرآورده‌های پالایشگاه.